GELECEK TARIMDA

Tarım teknolojileri alanında yazılım, uygulama ve hizmet geliştiren, Ar-Ge yapan yerli firmalar çalışmalarını hızlandırdı. Çünkü gelecek tarımda!

ÜRÜN DİRİER, Para Dergisi

İçinden geçtiğimiz pandemi sürecinde gıda güvenliği, tarımda kendi kendine yeterlilik gibi konuların kritik öneme sahip olduğunu bir kez daha anladık. Her alanda olduğu gibi tarımda da artık teknoloji sayesinde yeni nesil üretim çağının başındayız. Peki Türkiye’de çoğu teknoparkların bünyesinde yer alan ve tarım teknolojileri alanında çalışan firmalar, girişimciler neler yapıyor?
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği Başkanı ve Bilkent Cyberpark Genel Müdürü Faruk İnaltekin, Koronavirüs salgını ile mücadele ettiğimiz bu dönemde, tarımın en önemli gündem maddelerinden biri olduğunun anlaşıldığını ifade ediyor. Tarımın her aşamasının dijitalleştirilmesi, Ar-Ge çalışmalarının hızla artırılması ve teşviklerin ivme kazanması gerektiğine değinen İnaltekin, “Teknoparklar olarak bizim konuya bakışımız tarımın ve devamında gelen gıda üretiminin teknolojiyle iyileştirilebilmesi, verimliliğin artması odağında. Tarımla alakalı yeni fikir ve metodlarla katma değerli ürün ve hizmetler bu dönemde ve gelecekte çok kritik öneme sahip. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alan firmalar, tarladan sofraya uzanan zincirin her bir halkasını daha da sağlamlaştırarak teknoloji üretmeye devam ediyor” diyor.

KİM NE YAPIYOR?
Peki çoğu teknoparklarda yer alan tarım teknolojisi firmaları neler yapıyor, hangi sorunlara çözüm arıyor bir göz atalım. Yapay zeka teknolojileri ile dikey tarımı birleştiren akıllı topraksız tarım girişimi ForFarming, kapalı alanlarda yapay zeka destekli ve IoT tabanlı dikey tarım çözümleri sunarak yıl boyunca zirai ilaçsız, sağlıklı ürünler yetiştirilmesine olanak sağlıyor. İtü Arı Teknokent bünyesinde kurulu Hextech Green, sensör destekli akıllı karar verme uygulamaları ile ürünlerin kapalı ortamda, dış ortam koşullarından etkilenmeden üretilebilmesini sağlıyor. Tarımsal büyük veri platformu olarak konumlanan Doktar firması, toprak ısısı, nemi, elektrik iletkenliğini ölçerek buluta yükleyen bir sensör istasyonu üzerine çalışıyor. Uydu üzerinden tarla sağlığı uygulaması Orbit, tarla sensör istasyonu Filiz ve uydu üzerinden ekim alanlarını hesaplayan Dijital Ekili Alan İstihbaratı gibi teknolojileri bulunuyor. Tohum ıslahı alanında çalışan biyoteknoloji şirketi Tarlab, tohum ıslahı ve çiftçiler tarafından ekilen tohumluğun üretildiği ebeveyn hatları geliştirmeye odaklı. Boğaziçi Üniversitesi Teknopark’ında Prof. Ahu Altınkut Uncuoğlu, Prof. Yıldız Aydın, Dr. Göksel Evci ve Yunus Emre Aktaş tarafından kurulan Tarlab, modern biyoteknolojik yöntemlerin ıslah süreçlerine entegrasyonu alanında araştırmalar yapıyor. Martek Tübitak Gebze yerleşkesinde Ezgi Demiralp Türkoğlu tarafından kurulan 46 Ar-Ge, tarım alanında ülkemizde imal edilemeyen ürünlerin yerli olarak üretilmesi konusunda çalışıyor. Şu an yavaş salınımlı biyopolimer gübre ile hızlı ürün eldesi hedefliyor. Bu polimer kaplama için kullanılacak cihaz ise özel olarak tasarlanıyor. Dünyada insan tüketimi için üretilen gıdanın her yıl 1.3 milyar tonluk kısmı yani üçte biri israf ediliyor. Yayınlanan raporlara göre gıda ayıklama teknolojileri ile toplam israfın yüzde 5-7 arasında azaltabileceği öngörülüyor. Optik ayıklama sistemleri üreticisi Tomra Food’un geliştirdiği teknolojiler, verimlilik, kapasite ve gıda güvenliğini artırırken gıda israfına da çözüm oluyor. Üretici ve işleyicilere gıda atıklarının azaltılması, verimin optimize edilmesi ve kısıtlı kaynakların doğru kullanılmasına yönelik katkı sağlıyor. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Samsun Teknoparkı’nda Prof. Dr. Rıdvan Kızılkaya ve Prof. Dr. İzzet Akça tarafından kurulan Agrobigen, tarımla ilişkili problemlere çözüm getirebilmek için ileri düzey Ar-Ge, mühendislik ve inovasyon projeleri geliştiriyor. Toprak, bitki, su analiz sonuçlarının değerlendiren ve personel hatalarının önüne geçen Agros isimli bir yazılımları bulunuyor. Ecording, geliştirdiği ecoDrone adlı insansız hava araçları ile 2 hektarlık alana 2500 tohum topu atışı gerçekleştirebiliyor. Murat Bahadır Kılınç ve Murat Balaban tarafından Gosb Teknopark bünyesinde kurulan Episom, faydalı mikroorganizma ve enzim üretiminde uzmanlaşmış bir biyoteknoloji şirketİ. Türkiye’de tarım alanında aşırı kimyasal gübre kullanımından kaynaklanan sorunlara yönelik biyoteknolojik ürünler geliştiriyor. Topraklı ve topraksız tarım için minerallerin mikroorganizmalar aracılığı ile bitkiye geçişini kolaylaştırmak üzerine çalışıyor. Yine Gosb bünyesinde Serhat Başyiğit, Servet Başyiğit ve Arzu Başyiğit tarafından kurulan BB Tarım ise, başta kolajen ve jelatin olmak üzere proteinler üzerine Ar-Ge çalışmaları yapıyor. 5 endüstriyel tasarımı ve 7 patenti bulunan firma, bitki beslenmesi ve tarımsal üretim atıklarının katma değerli ürünlere dönüştürülmesi üzerine çalışıyor. Ankara Teknokent’te Sedat Sevin tarafından kurulan Sentezfarma, hedefe yönelik canlılara ait doğal mikrobiyota üyelerinin hastalıklara karşı kullanımı üzerine çalışıyor. Fonksiyonel gıda ya da farmasötik ürün projeleri bulunuyor. Tapu.com, Nisan ayı başında gerçekleştirdiği ihalelerde, Afyon, Ankara, Kütahya, Uşak, Kayseri gibi birçok farklı ilde 2 ila 9 dönüm arasında değişen tarıma elverişli tarlaları 1 TL’den başlayan açık artırmaya sundu. Kampanya yoğun ilgi üzerine Mersin, Batman, Kütahya, Bursa, Bilecik gibi illere de genişletildi.

Murat BAK / Farmer Expert Kurucu Ortak
“Çiftçiye maksimum kâr”
Tarım sektöründeki hatalı yapılanma ve yozlaşmış ticari sisteme çözüm olmak adına Marmara Teknokent’te yola çıktık. Farmerexpert.com, tarla sahibi olan çiftçiler ile market, otel, restoran gibi alıcıları bir araya getiren, bir tarım ihracat ve e-ticaret (B2B) platformu. Çiftçinin maksimum kâr ve verim almasını sağlar. Yaş meyve ve sebze ürünlerinde tam izlenebilirlik sistemi ile son tüketicinin ürün hakkında daha detaylı bilgi almasına imkan tanır. Çiftçi öncelikle tarlasını eker, sistemdeki profiline kaydeder, ürün fiyatını belirler, kontrol mühendisleri sertifikasyonunu yapar. Ürünlere QR kod eklenir. Marketler, en taze ürünleri tarladan direkt raflarına çekebilir ve kendi iş akış sistemlerine bizim altyapımızı entegre edebilirler. Yaklaşık 3 yıllık bir Ar-Ge ile kurduğumuz sistemde, alıcılar da sistemdeki anlık toplam ürün miktarını görebilir, çiftçi profillerini inceleyebilir. Amacımız sektörün çiftçiye hizmet edecek şekilde kurgulanması.

Serhat ÖZEREN / Mapit Kurucu Ortak
“Saha ve İha çözümleri”
MAPit Saha Çözümleri ile müşterilerimize, tarım arazilerinin dökümünü harita üzerinde sunuyor, bu arazilerde yürüttükleri çalışmaları, hangi arazide hangi mahsulü ekip, biçtiklerini tüm çalışma ayrıntıları ile beraber geçmişi de kapsayacak şekilde kayıt altına alarak izlenebilir ve raporlanabilir şekilde sunuyoruz. Bu hafta veya bu ay hangi arazide kimin, hangi ekipman veya teçhizat ile ne iş yapacağını sunduğumuz gibi ziraat mühendislerinden tarladaki çalışana kadar tüm ekibin anlık olarak görevlerini, konum tabanlı olarak mobil uygulamalar ile işleyebilme imkanları sunuyoruz. İHA (drone) ile tarladaki mahsüle erken hastalık teşhisi yapabiliyor veya yabani otlar ile mücadelede kolay uygulanabilen, pratik çözümleriz ile verimli tarım imkanı sunuyoruz. Arazide İHA veya uydu görüntüleri yardımıyla yabani otların olduğu noktaları tespit ederek, İHA’lar ile dozlandırılmış ilaçlama yapabiliyoruz. Meyvelerde analitik rekolte tahmini gibi İHA temelli çözümlerimiz de mevcut.

Eray HANGÜL / Ayvos CEO’su
“Tarım ve ormancılıkta yapay zeka”
Yapay zeka, makine öğrenimi ve derin öğrenmeye dayalı görüntü işleme çözümleri sunan Ayvos, geliştirdiği yapay zekaya dayalı yazılımlarla orman ve tarım arazilerinin güvenliğini ve sürdürülebilirliğini sağlıyor. Orman veya tarım arazilerine yerleştirilen fenolojik gözlem direklerinde yer alan ve yazılımımızın entegre edildiği kameralar ile ağaçlardaki tomurcuklanma, çiçek açma, olgunlaşma, sararıp dökülme gibi olayların meydana geliş zamanları hakkında anlık bilgi toplayabiliyoruz. Yerleştirilen kameraların uzaktan kumandası sağlanarak kullanıcılar seçtiği bölgeyi web arayüzümüzden canlı olarak izleyebiliyor. Elektrik imkanı olmayan yerlerde solar paneller kullanarak otomasyon sistemimizi çalıştırıyoruz. Yazılım arayüzü aracılığıyla kameraların konumunun ayarlanması veya odaklanıp yakınlaştırılması gibi fonksiyonlar kullanılabiliyor.

Mutlu YILDIZ / May Agtech Kurucu
“Saatte 60 dekar ilaçlama”
Amacımız tarım 4.0 ilkeleri doğrultusunda üretimin girdi maliyetlerini düşürerek verimi artırmak ve sürdürülebilirliği sağlamak. “Zirai İlaçlama, Gübreleme ve Tohumlama Dronu Projesi” başlığı altında Yıldız Teknopark bünyesinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Tarımda verim düşüklüğü, maliyet artışı, insan ve çevre sağlığı konularında çeşitli bölgeleri inceledik, ihtiyaç analizi yaptık. Bu kapsamda drone projesini geliştirdik. Bu proje, otonom kullanım, uydu tabanlı yönetim, gelişmiş radar sistemlerinin drone teknolojisine entegrasyonu ile çevre dostu, akıllı tarımın hayata geçirilmesi hedefliyor. May 20L tarım dronu, 20 kg faydalı yük taşıma kapasitesiyle tohum, garanül gübre veya zirai ilacı tam otonom olarak 10 km/h hızla tarım arazisi içerisine doğru dozda ve homojen olarak dağıtabilmekte. Saatte 60 dekar (60 bin m2) ilaçlama kapasitesine sahip.

Emine YILMAZ / Hyggefoods CEO’su
“Meyve sebzeye anti-korona bariyeri”
Şu an Yıldız Teknopark’ta yenilebilir antiviral korona bariyeri BioCoBloc için çalışıyoruz. Covid-19 ile mücadeleye yönelik antiviral yenilebilir gıda kaplama malzemesinin geliştirilmesi projesi ile hastalığın toplumda kontrolsüz yayılımının engellenmesini amaçlıyoruz. Bu projede geliştirilen antiviral yenilebilir kaplama malzemesi ile kaplanan sebze ve meyveler virüslere karşı korunacaktır. Özellikle soymadan yenilen ve kısa ömürlü çilek, kiraz, üzüm gibi meyveler için tüketici dostu bir ürün olacaktır. Yaş meyve ve sebze üretimi ve ihracatında dünyada ilk sıralarda yer alan Türkiye’nin, salgın karşısında uygulayacağı yaratıcı çözümlerle bu durumdan en az hasar ile çıkması mümkün. BioCoBloc ile dünyada ilk defa Corona virüsü taşımadığı kanıtlanan özel etiketli meyve ve sebze ürünleri oluşturulacak. Üreticiye ve ihracatçıya katkı sağlanacak.

Kasia ÖZGEN / TAT Pazarlama GMY
“Sektörde ilki gerçekleştirdik”
Tat Gıda domates tarımında çiftçi gelişimi, iletişimi ve tarımda dijitalleşmeyi kapsayan ‘Domatesin Önderleri’ projesiyle dijital teknolojileri kullanarak sektörde bir ilki gerçekleştirdi. Dijital teknolojileri kullanarak tarla verileri ile ürün performansı arasında ilişki kurmaya yönelik takip ve kayıt sistemini oluşturduk, çiftçi ile iletişimin artırılması ve çiftçinin gelişiminin desteklenmesi konularında çözümler üreten uygulamaları hayata geçirerek sektöre öncülük ediyoruz. Çiftçilerimizin kullanımına yönelik olarak ‘Tat Lider Çiftçi’, ziraat ekiplerimizin kullanımına yönelik ise ‘Tat Ziraat Önderleri’ mobil uygulamalarını hayata geçirdik. “Tat Lider Çiftçi” uygulaması ise hali hazırda yaklaşık 400 sözleşmeli çiftçimiz tarafından kullanılıyor.

TEKNOPARKLARDA NELER OLUYOR?
Türkiye’nin dört bir yanındaki teknoparklardan Ar-Ge yapan, en ilgi çekici tarım teknolojisi firmaları ve girişimleri.
-Erteta: Silaj balya paketleme makinalarında kullanılan file sarma ünitesinin plastik film sarma ünitesine dönüştürülmesi. / Ata Teknokent
-Solveka: Tarımsal zararlı ve hastalıklar için erken uyarı sistemi ve tarımsal sulama için optimizasyon sistemi. / Bilkent Cyberpark
-Tarla.io: Buğday üretiminde verimi artırmaya yönelik ekim zamanlaması optimizasyon ve uydu görüntüleme sistemi. / Bilkent Cyberpark
-Enıo: Kimyasal pestisitleri plazma teknolojisi ile akıllı bir ürüne dönüştürme. / Ege Teknopark
-Yuluğ: Toprak nemi ve kapiler su hareketi algılayıcı sensör ile sulama sistemi yönetimi. / Ege Teknopark
-Smarty: Görüntü işleme teknolojisi ve ultrasonik ses ile tarım arazilerinin yaban hayatından korunması. / Gazi Teknopark
-Kuantumek: Yoğunlaştırılmış UV lens sistemiyle meyve sebzeden virüs ve bakteri temizliği. / Gazi Teknopark
-Tarnet: Tarımsal üretimde girdi maliyetlerini düşürmek için veri analiz platformu. / Gazi Teknopark
-Lita: Toprak örneklerinde otomatik kireç analizörü. / Gazi Teknopark
-Antsis: Akıllı tarım uygulamaları için düşük maliyetli veri toplama sistemi. Gosb Teknopark
-Toberli: Karpuz olgunluk belirleme cihazı. / Göller Bölgesi Teknokent
-Pal: Ev tipi mikro kontrollü döner tambur kompost makinası geliştirilmesi. / Göller Bölgesi Teknokent
-Plazma: Sağlıklı ve hızlı gıda kurutma sistemleri. / Göller Bölgesi Teknokent
-Akılovası: Tarımsal zeka platformu. / İtü Arı Teknokent
-Hextech Green: Tüketicinin kendi evinde sebze yetiştirebileceği tarım makineleri üretimi. / İtü Arı Teknokent
-Hangaarlab: Tarımsal bilgi sistemi. / İtü Arı Teknokent
-İmona: Yapay zeka, nesnelerin interneti ve bulut bilişim tabanlı hassas sürü yönetimi yazılım ve otomasyon sistemi. / İtü Arı Teknokent
-Kavi: Tarım makineleri için yarı otonom sürüş destek sistemi. / İtü Arı Teknokent
-Meg: Corptrol sera otomasyonu projesi. / İtü Arı Teknokent
-Uptechlabs: Endüstri 4.0 ve led teknolojisi ile geliştirilmiş aeroponik-hidroponik bitki üretim tesisleri. / İzmir Bilimpark
-Aktek: Topraksız dikey hidroponik tarım sistemi. / Kahramanmaraş Teknokent
-Örnek: Bütünleşik gerçek zamanlı görüntü işleme ve tabanlı hassas ekim makinesi. / Konya Teknokent
-Mekatron: Gsm bandı üzerinden uzaktan kontrollü tarımsal sulama sistemi. / Malatya Teknoke
-Agri ciel: Hyperspectral kamera ile bitkilerde erken hastalık teşhisi. / Ostim Teknopark
-Lineer: Lazerli makine kontrol. / Trakya Teknopark
-Medisen: Tarımsal uygulamalarda makro besin elementleri okuma sistemi. / Yıldız Teknopark
-Tarlab: Modern biyoteknolojik yöntemlerin bitki ıslahında kullanımı. / Boğaziçi Üniversitesi Teknopark
-Ankara ileri teknoloji: Tarım ilaçlarının sürdürülebilir kullanımı için direnç yönetimi. / Gazi Teknopark
-Lacitek: Dağgezer zeytin çapa ve hasat robotu. / Teknopark İzmir
-Dvl: Topraksız tarım otomasyon sistemi. / Teknopark İzmir
-Görsentam: Görüntü işleme ve sensör destekli akıllı tarımsal mücadele sistemi. / Ulutek Teknopark
-Zeytin akademi: Zeytin tiplerinin coğrafi işarete temel oluşturabilecek şekilde biyokimyasal ve duyusal analizlerle tespit edilmesi. / Ankara üniversitesi TGB
-Gss: Katlı robotik bitkisel üretim sisteminin geliştirilmesi. / Ankara Üniversitesi TGB
-Bilgi insanı: Elektrik enerjisi ile çalışan otonom bahçe pülverizatörü tasarımı. / Ankara üniversitesi TGB
-Yonca: Yapay zeka destekli toprak nem sensörü ve izleme platformu. / Ankara üniversitesi TGB